فیزیوتراپی بعد از تعویض زانو؛ از اولین قدم تا بازگشت کامل به فعالیت‌های روزمره

فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو یکی از مهمترین مراحل بهبودی است که نقش کلیدی در بازیابی قدرت، انعطاف‌ پذیری و عملکرد طبیعی زانو دارد. این فرآیند به بیمار کمک می‌کند تا سریع‌ به فعالیت‌های روزمره بازگردد و از بروز عوارضی مانند خشکی مفصل یا ضعف عضلانی جلوگیری شود. برخلاف تصور برخی افراد که فکر می‌کنند پس از جراحی باید فقط استراحت کنند، تمرینات فیزیوتراپی به تدریج و تحت نظر متخصص، روند بهبودی را تسریع کرده و درد را کاهش می‌دهد.

آیا فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو ضرورت دارد؟

فیزیوتراپی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو برای همه افراد ضروری است. این فرآیند به تقویت عضلات اطراف مفصل، بازگشت دامنه حرکتی و کاهش درد و تورم کمک می‌کند. بدون فیزیوتراپی، مفصل زانو به تدریج سفت می‌شود و عضلات ضعیف باقی می‌مانند که به محدودیت‌ های حرکتی و حتی آسیب‌ های بیشتر منجر می‌شود. فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تا به تدریج به فعالیت ‌های روزمره خود بازگردد و از بروز مشکلات طولانی ‌مدت جلوگیری نماید، بنابراین یکی از بخش ‌های حیاتی و مؤثر در فرآیند بهبودی است.

فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو چه مزایای دارد؟

فیزیوتراپی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو مزایای بسیاری دارد که به فرآیند درمان و بازگشت به فعالیت ‌های روزمره کمک می‌کند. در زیر به برخی از مزایای اصلی این فرآیند اشاره کردیم.

افزایش دامنه حرکتی:

یکی از بزرگ ‌ترین مزایای فیزیوتراپی پس از جراحی، بهبود دامنه حرکتی مفصل زانو است. تمرینات فیزیوتراپی به افزایش توانایی خم کردن و صاف کردن زانو کمک می‌کنند، که برای بازگشت به فعالیت ‌های روزمره و کاهش محدودیت‌ های حرکتی ضروری است.

تقویت عضلات اطراف زانو:

بعد از جراحی، عضلات اطراف زانو ضعیف می‌شوند. فیزیوتراپی با تمرینات تقویتی مخصوص، به تقویت عضلات چهارسر ران، همسترینگ و دیگر عضلات اطراف زانو کمک می‌کند. این امر باعث حمایت بهتر از مفصل و کاهش فشار به آن می‌شود.

بیشتر بخوانید: هزینه جراحی تعویض مفصل زانو

کاهش درد و تورم:

فیزیوتراپی به کاهش درد و تورم در ناحیه زانو از طریق تکنیک ‌هایی مانند ماساژ، کمپرس یخ و حرکت ‌های کنترل‌ شده کمک می‌کند. این عوامل باعث تسکین علائم و تسریع فرآیند بهبودی می‌شوند.

بهبود تعادل و هماهنگی:

فیزیوتراپی شامل تمرینات تعادلی و هماهنگی است که به بیمار کمک می‌کند تا پس از جراحی، تعادل خود را بازیابد و از افتادن جلوگیری کند. این موضوع به خصوص برای سالمندان و افرادی که دچار مشکلات حرکتی هستند، اهمیت دارد.

جلوگیری از عوارض بعدی:

بدون فیزیوتراپی، احتمال بروز مشکلاتی مانند سفتی مفصل، خشکی، ضعف عضلانی و محدودیت ‌های حرکتی بیشتر می‌شود. فیزیوتراپی با پیشگیری از این مشکلات، روند بهبودی را تسریع می‌کند و از ایجاد مشکلات طولانی ‌مدت جلوگیری می‌کند.

بازگشت سریع ‌تر به فعالیت ‌های روزمره:

یکی از اهداف اصلی فیزیوتراپی، کمک به بازگشت سریع ‌تر فرد به فعالیت ‌های روزمره مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله ‌ها و انجام کارهای شخصی است. فیزیوتراپی به فرد کمک می‌کند که زندگی روزمره خود را بدون درد و محدودیت‌ های حرکت از سر بگیرد.

حمایت روحی:

فیزیوتراپی علاوه بر مزایای فیزیکی، به فرد انگیزه و اعتماد به نفس می‌دهد. این فرآیند به بیمار کمک می‌کند تا احساس کند که به تدریج به وضعیت بهتری باز می‌گردد و به اهداف خود دست می‌یابد.

بیشتر بخوانید: مسافرت بعد از تعویض مفصل زانو

مهمترین حرکات فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو

پس از جراحی تعویض مفصل زانو، فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در بازگشت به عملکرد طبیعی زانو دارد. مهم ‌ترین حرکات فیزیوتراپی که به بهبود حرکت، تقویت عضلات و کاهش درد کمک می‌کنند به شرح زیر است:

• تمرینات دامنه حرکتی : این تمرینات برای افزایش دامنه حرکتی زانو ضروری هستند و به جلوگیری از سفتی مفصل کمک می‌کنند. چند نمونه از این تمرینات:
• خم و صاف کردن زانو در حالت نشسته: روی صندلی بنشینید و سعی کنید زانو را به آرامی خم و صاف کنید. این حرکت به تدریج دامنه حرکتی را افزایش می‌دهد.
• حرکت کششی زانو : به پشت دراز بکشید و یکی از پاها را خم کرده و پای دیگر را صاف نگه دارید. سپس پای خم ‌شده را به سمت خود بکشید و دوباره صاف کنید.
• تمرینات تقویتی عضلات اطراف زانو: این تمرینات به تقویت عضلات اطراف مفصل زانو، به خصوص عضلات چهارسر ران و همسترینگ کمک می‌کند تا از فشار اضافی به مفصل جلوگیری شود.
• بالا آوردن پا در حالت خوابیده: در حالی که به پشت دراز کشیده‌اید، پای جراحی ‌شده را بدون خم کردن زانو به آرامی بلند کنید. این تمرین عضلات ران را تقویت می‌کند.
• تمرینات تعادلی:تمرینات تعادلی به بهبود تعادل و استحکام زانو کمک می‌کنند که در مراحل بعد از جراحی بسیار مفید هستند.
• کشش عضلات چهارسر ران: در حالی که ایستاده‌اید، پای جراحی‌ شده را به سمت بالا بیاورید و تلاش کنید تا آن را به سمت باسن خود بکشید. این تمرین کشش در عضلات چهارسر ایجاد می‌کند. 

بیشتر بخوانید: طول عمر تعویض مفصل زانو

فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو تا چه مدت باید انجام شود؟

مدت زمان فیزیوتراپی پس از جراحی تعویض مفصل زانو به وضعیت فرد و پیشرفت بهبودی بستگی دارد، اما به طور کلی، فیزیوتراپی باید حداقل ۳ تا ۶ ماه ادامه یابد تا بهترین نتیجه حاصل شود. در مراحل اولیه ، فیزیوتراپی به صورت روزانه یا چند بار در هفته انجام می‌شود تا به کاهش تورم، درد و بازگشت دامنه حرکتی کمک کند. در مراحل بعدی ، جلسات فیزیوتراپی کمتر می‌شوند و بیشتر تمرکز بر تقویت عضلات اطراف زانو و بازگشت به فعالیت ‌های روزمره می‌باشد.

سوالات متداول

چگونه می‌توانم از آسیب‌ دیدگی مجدد زانو جلوگیری کنم؟

رعایت دقیق برنامه فیزیوتراپی، انجام تمرینات تقویتی و کششی و پرهیز از فعالیت‌ های سنگین در مراحل ابتدایی بهبودی کمک می‌کند که از آسیب ‌های جدید جلوگیری شود. همچنین پیروی از دستورالعمل‌ های پزشک و فیزیوتراپیست برای حفظ سلامت مفاصل ضروری است.

می‌توانم در خانه تمرینات فیزیوتراپی را انجام دهم؟

بسیاری از تمرینات فیزیوتراپی را می‌توان در خانه انجام داد، اما ابتدا باید تحت نظر فیزیوتراپیست قرار بگیرید تا مطمئن شوید که تمرینات به درستی انجام می‌شوند و از آسیب ‌های احتمالی جلوگیری می‌شود.

نتیجه گیری

فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل زانو برای بهبود دامنه حرکتی مفید است و  این تمرینات، علاوه بر تسکین درد و کاهش تورم، به شما این امکان را می‌دهند که دوباره به زندگی فعال و بدون درد بازگردید. انجام منظم تمرینات فیزیوتراپی تحت نظر متخصص، با رعایت اصول ایمنی، به شما کمک می‌کند که از مفصل تعویض شده خود بهترین استفاده را ببرید و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کنید. هرچند که مسیر بهبودی چالش‌برانگیز است، اما با صبر و پیگیری دقیق برنامه درمانی، بهترین نتیجه حاصل می‌شود.