جراحی ضایعات عروق مغزی

جراحی ضایعات عروق مغزی، یکی از درمان‌های موثر است که در اغلب موارد با نتایج موفقیت آمیز همراه است. البته روش های مختلف دیگری برای درمان ضایعات عروق مغزی نیز وجود دارد. جراحی می‌تواند در برطرف کردن گرفتگی عروق مغزی تا از بین بردن لخته‌های خونی که در عروق مغزی تشکیل شده‌اند کمک کننده باشد. عروق مغزی به سرخرگ ها و سیاهرگ‌هایی اشاره دارد که جریان خون در مغز را برقرار می‌نمایند. ضایعات عروق مغزی به کلیه اختلالاتی اشاره دارد که به دلیل اختلال در رگ‌های خونی موجب مشکلاتی در خونرسانی به بافت‌های مغز می‌شود. روش‌های مختلفی برای درمان ضایعات عروق مغزی وجود دارد. در ادامه‌ این مقاله به بررسی جراحی ضایعات عروق مغزی می‌پردازیم.

انواع ضایعات عروق مغزی

بیماری‌های متعددی منجر به اختلال در خونرسانی عروق مغزی می‌شود. مهمترین بیماری‌ها عبارتند از:

• سکته مغزی
• تنگی کاروتید
• تومورهای عروق مغزی
• آنوریسم
• باریک شدن عروق
• تشکیل لخته (ترومبوز)
• انسداد عروق (آمبولی)
• پارگی عروق (خونریزی)
• اختلال در خونرسانی (ایسکمی)
• فیستول شریان وریدی دورال
• بیماری‌های التهابی و واسکولیت

انواع جراحی‌های ضایعات عروق مغزی

چند دقیقه پس از قطع شدن جریان خون در عروق مغزی، سلول‌های مغزی شروع به مردن می‌کنند و موجب التهاب و آسیب‌های مغزی می‌شود. در برخی موارد آسیب‌های ایجاد شده غیر قابل جبران هستند بنابراین انتخاب روش مناسب در کوتاهترین زمان ممکن جهت درمان از اهمیت حیاتی برخوردار است.

روش‌های مختلفی برای جراحی ضایعات عروق مغزی وجود دارد. تقریباُ تمام جراحی‌هایی که روی عروق مغزی انجام می‌شوند پیچیده بوده و از حساسیت بالایی برخوردار است. هدف جراح این است که کم تهاجمی‌ترین روش جراحی را متناسب با ضایعه‌ی ایجاد شده انتخاب نمایند.

جراحی‌‌های‌های مهمی که در درمان ضایعات عروق مغزی به کار برده می‌شوند عبارتند از:

• میکروسرجری مغز
• جراحی مغز و اعصاب اندوواسکولار

میکروسرجری مغز

میکروسرجری یک روش جراحی مغز کم تهاجمی است که به روش باز انجام می‌شود. در این روش از ابزار بسیار کوچک و میکروسکوپ قوی جهت جراحی استفاده می‌شود. میکروسرجری نیاز به یک برش کوچک و برداشتن بخشی از جمجمه دارد. این جراحی از دقت بسیاری بالایی برخوردار است تا میزان آسیب به عروق و اعصاب ظریف مغزی کاهش بیابد. هرگونه آسیب به سلول‌های مغزی می‌تواند عملکردهای اساسی بخش‌هایی از بدن را با اختلال مواجه نماید.

روش میکروسرجری مغز برای بیماری‌های زیر توصیه می‌شود:

• ناهنجاری‌های عروقی و درمان برخی تومورها
• تغییر مسیر جریان خون و بازیابی عروق

برخی از میکروسرجری‌های انجام شده بدین صورت هستند:

• قطع جریان خون آنوریسم در درمان آنوریسم مغزی
• جراحی بای پس عروق مغزی برای تغییر مسیر جریان خون در عروقی که دچار انسداد شده و یا در معرض خطر خونریزی قرار دارند.
• اندارترکتومی کاروتید به منظور برداشتن پلاک‌هایی که داخل عروق کاروتید تشکیل شده‌اند.
• رزکسیون یا حذف ناهنجاری‌های عروقی که در درمان ناهنجاری‌های عروقی به کار برده می‌شود.

جراحی مغز و اعصاب اندوواسکولار

جراحی مغز و اعصاب اندوواسکولار یک روش کم تهاجمی برای درمان ضایعات عروق مغزی است که از داخل عروق خوبی انجام می‌شود.

در این روش یک لوله‌ی کوچک به نام کاتتر از طریق رگ خونی در پا و یا مچ دست به سمت عروق مغزی هدایت می‌شود. روش اندوواسکولار نسبت به سایر روش‌های جراحی عروق مغزی کم تهاجمی‌تر است، درد  و عوارض کمتری به همراه دارد، همچنین دوران نقاهت کوتاهتری دارد.

برخی از جراحی‌هایی که با روش اندوواسکولار انجام می‌شوند عبارتند از:

• آنژیوپلاستی و استنت گذاشتن در عروق کاروتید
• آزمایش انسداد بالون جهت بررسی و شناسایی عروق مغزی که دچار گرفتگی هستند.
• آمبولیزاسیون جهت توقف جریان خون به آنوریسم مغزی و یا سایر ناهنجاری‌ عروق
• انحراف جریان خون جهت درمان آنوریسم مغزی
• نمونه برداری از غده هیپوفیز که معمولاُ برای تشخیص بیماری کوشینگ به کار برده می‌شود.
• آنژیوگرافی برای ارزیابی و درمان اختلالات خونریزی عروق و یا جراحات صورت و گردن
• آمبولیزاسیون تومور مغزی و یا تومورهای ستون فقرات
• استنت گذاری عروق جهت بهبود جربان خون در عروقی که دچار انسداد شده و یا باریک شده‌اند.

مراقبت‌های پس از جراحی ضایعات عروق مغزی

بیماری‌های عروق مغزی می‌توانند به مغز آسیب رسانده و منجر به از دست دادن برخی از عملکردهای مغزی شوند. پس از جراحی برخی از بیماران ممکن است در راه رفتن، صحبت کردن و یا فکر کردن دچار مشکلاتی شوند. بنابراین لازم است بعد از جراحی ضایعات عروق مغزی، درمان‌های توانبخشی به سرعت شروع شوند تا بیماران بتوانند به سرعت روند طبیعی زندگی خود را از سر بگیرند.

خلاصه

جراحی ضایعات عروق مغزی به مجموعه‌ای از روش‌های مختلف جراحی گفته می شود که جهت برطرف کردن مشکلات مغزی که به دلیل اختلال در عملکرد عروق مغزی ایجاد شده است، انجام می‌شود. این جراحی‌ها ممکن است با روش جراحی باز و یا با روش‌های کم تهاجمی‌تر از طریق عروق خونی کشاله‌ی ران و یا دست انجام شود.

با توجه به اینکه جراحی‌های ضایعات عروق مغزی بسیار پیچیده هستند باید توسط پزشکی انجام شوند که از تجربه و مهارت بالایی برخوردار باشد.