تومور مغزی؛ انواع، علائم، علت و تشخیص

تومور مغزی یک نوع بیماری است که به سیستم مغز مربوط می‌شود و بر اثر رشد بیش از حد سلول‌ها به وجود می‌آید. در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده نشود، پیشرفت کند و نتوان آن را درمان کرد بسیار خطرناک می‌شود و می‌تواند با ایجاد اختلال در عملکردهای حیاتی بدن، منجر به مرگ شود. اما در صورت تشخیص به موقع و درمان به موقع، از رشد و پیشرفت این عارضه جلوگیری می‌شود و در بسیاری مواقع کاملاً قابل درمان است و هیچگونه جای نگرانی ندارد. در این مقاله بیشتر راجع به علائم و علت‌های تومور مغزی صحبت خواهیم کرد.

تومور مغزی چیست؟

تجمع غیر عادی سلول‌ها در مغز باعث ایجاد تومور مغزی می‌شود. همانطور که می‌دانید مغز درون جمجمه قرار دارد و به واسطه یک بافت محکم احاطه شده است. در چنین فضای محدودی هرگونه تجمع غیر عادی سلول‌ها می‌تواند مشکل ساز باشد و منجر به ایجاد تومورهای بدخیم یا خوش خیم سرطانی شود. زمانی که رشد تومور خوش خیم یا بدخیم درون جمجمه افزایش پیدا کند به مغز آسیب می‌رساند و عملکرد سایر اندام‌ها را با اختلال رو‌به‌رو می‌کند. به طور کلی تومور مغزی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. منشا تومور اولیه، مغز است و بیشتر این نوع تومورها از نوع خوش‌خیم و قابل درمان هستند. اما تومورهای ثانویه از نوع تومورهای متاستاز شناخته می‌شوند و زمانی اتفاق می‌افتند که سلول‌های سرطانی یک اندام مانند سینه، به مغز سرایت کنند.

انواع تومور مغزی

تورهای مغزی بر اساس محل تشکیل، میزان تهاجم به سایر بافت‌ها و نوع سلول‌های تشکیل دهنده تقسیم بندی می‌شوند و برای هر کدام از آن‌ها روش‌های درمانی خاصی در نظر گرفته می‌شود. از انواع تومورهای مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بر اساس محل تشکیل: یکی از مهمترین عوامل تقسیم بندی تومورهای مغزی به محل تشکیل آن‌ها مربوط می‌شود. بنابراین تومورهای مغزی بر اساس این فاکتور به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند. تومورهای اولیه در مغز یا نخاع به وجود می‌آیند. اما تومورهای ثانویه از سایر بخش‌های بدن به نخاع و مغز گسترش پیدا می‌کنند.

• براساس سلول‌های تشکیل دهنده: از دیگر فاکتورهای مهم برای دسته‌بندی تومورهای مغزی می‌توان به سلول‌های تشکیل دهنده آن‌ها اشاره کرد. بر اساس این فاکتور، تومورها به دو دسته گلیال و غیر گلیال تقسیم می‌شوند. تومورهای گلیال متشکل از بافت‌های حمایتی مغز هستند. اما تومورهای غیر گلیال از سلول‌های غیرگلیال مانند سلول‌های اپیتلیالی یا سلول های عصبی ایجاد می‌شوند.

• براساس قدرت تهاجم: تومورهای مغزی را می‌توان بر اساس قدرت رشد به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم بندی کرد. تومورهای خوش‌خیم معمولا رشد آهسته‌ای دارند و به سایر بافت‌ها گسترش پیدا نمی‌کنند. اما تومورهای بدخیم رشد سریعی دارند و می‌توانند به بافت‌های دیگر گسترش پیدا کنند.

علائم تومور مغزی

تومور مغزی مانند هر بیماری دیگری با یک سری نشانه‌ها و علائم بروز پیدا می‌کند و شناخت این علائم می‌تواند به تشخیص این بیماری کمک کند. البته این نکته را در نظر بگیرید که این علائم با توجه به محل قرارگیری و اندازه تومور متفاوت هستند. اما به طور کلی بیشتر افراد مبتلا به تومور مغزی، علائم زیر را تجربه می‌کنند.

• مشکلات بینایی

• تشنج

• سردرد

• اختلالات گفتاری و زبانی

• مشکلات تعادلی یا هماهنگی

• تغییر در رفتار یا خلق و خو • ضعف یا بی‌حسی در یک طرف بدن

• حالت تهوع یا استفراغ

• مشکل در تمرکز یا حافظه

• سرگیجه

• سردردهای صبحگاهی

• مشکل در خواب

• مشکل در کنترل ادرار یا مدفوع

• مشکل در بلع

• مشکل در تمرکز یا حافظه

علت تومور مغزی

در مورد علت ایجاد تومور مغزی، دلیل مشخصی وجود ندارد. اما بیشتر متخصصان بر این موضوع باور دارند که علت ابتلا به این بیماری می‌تواند به سابقه خانوادگی، ژنتیک، استرس، قرار گرفتن در معرض اشعه‌های مضر نور خورشید، قرار گرفتن در معرض یونیزاسیون، اضافه وزن، چاقی و… مربوط باشد. البته برخی افراد هم ممکن است بدون هیچ دلیل خاصی و تنها به علت اختلال در چرخه سلولی دچار تومور مغزی شوند. در بیشتر مواقع شناخت علت این بیماری می‌تواند برای داشتن یک برنامه درمانی بهتر کمک کننده باشد و پزشک را برای کنترل و درمان این بیماری کمک کند.

تشخیص تومور مغزی

برای تشخیص تومور مغزی معمولاً پزشک با بررسی سابقه پزشکی بیمار و معاینه فیزیکی آغاز می‌کند. در معاینه فیزیکی پزشک با بررسی علائمی مانند سرگیجه، سردرد، اختلالات در بینایی، حالت تهوع، استفراغ، اختلالات گفتاری، حرکتی و… می‌تواند ابتلا به تومور مغزی را تشخیص دهد. در صورتی که پزشک مشکوک به تومور مغزی باشد، برای بررسی دقیق‌تر از آزمایش‌های تصویربرداری کمک می‌گیرد. رایج‌ترین آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص این بیماری به شرح زیر است.

• سی تی اسکن: این روش با استفاده از اشعه ایکس، از مغز و سایر اندام‌های داخلی تصویربرداری می‌کند‌

• ام آر آی: در این روش با استفاده از امواج رادیویی و میدان‌های مغناطیسی، تصاویری از اندام‌های داخلی و مغز تهیه می‌کنند.

• پونکسیون مغزی: در این روش از طریق جمجمه یک سوزن وارد مغز می‌شود تا از مایع مغزی نمونه‌برداری کند. با تجزیه و تحلیل این نمونه می‌توان تومور مغزی و نوع آن را تشخیص داد.

سوالات متداول

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به تومور مغزی هستند؟

افراد مبتلا به چربی خون، فشار خون بالا، قند خون، افرادی که سابقه خانوادگی دارند، افرادی که در معرض اشعه‌های مضر قرار دارند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

بهترین روش‌های درمانی برای تومور مغزی چیست؟

جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، درمان‌های هدفمند و درمان‌های حمایتی از روش‌های درمانی برای بهبود تومور مغزی هستند.

برای پیشگیری از ابتلا به تومور مغزی چه راهکارهایی موثر است؟

کنترل فشار خون، کنترل کلسترول خون، حفظ وزن سالم، داشتن یک رژیم غذایی متعادل‌ و ورزش منظم می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به این بیماری تاثیرگذار باشد.

نگاه کلی به تومور مغزی

در این مطلب راجع به تومور مغزی، علت‌ها و روش‌های درمان آن صحبت کردیم. به طور کلی انواع تومورهای مغزی به صورت خوشخیم و بدخیم ایجاد می‌شوند که تومورهای خوش‌خیم معمولاً به راحتی قابل درمان هستند و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند. ولی در مورد تومورهای بدخیم اوضاع کمی نگران کننده می‌شود. اما می‌توان با استفاده از یک سری راهکارها این نوع تومورها را نیز درمان کرد. به یاد داشته باشید که برای پیشگیری از ابتلا به تومورهای مغزی به طور منظم چکاپ‌های لازم را انجام دهید و در صورت مشاهده کوچکترین علائم غیر طبیعی، به پزشک مراجعه کنید.