تفاوت پرتو درمانی با شیمی درمانی در عملکرد، نتیجه و…

فرق پرتو درمانی با شیمی درمانی در نحوه عملکرد، هزینه، نتایج و عوارضشان است. اگر تومور فقط در یک محل باشد احتمالاً پزشک پرتو درمانی را تجویز می‌کند. در مواردی که تومور گسترش پیدا کرده، برای مقابله سیستمیک با آن، شیمی درمانی تجویز می‌شود. بسته به نوع روش عوارضی مثل خستگی، ریزش مو، تهوع، مشکلات پوستی و زخم‌های دهان بروز می‌کنند.

شیمی درمانی و پرتو درمانی چه فرقی با یکدیگر دارند؟

فرق پرتو درمانی با شیمی درمانی در چند مورد اساسی است که در ادامه هر کدامشان را بررسی می‌کنیم:

تفاوت در عملکرد

هم شیمی درمانی و هم پرتو درمانی (رادیوتراپی) با یک هدف انجام می‌شوند و آن هم چیزی نیست جز نابودی سلول‌های سرطانی. اما یکی از تفاوت‌های این دو روش در نحوه عملکردشان است. شیمی درمانی یعنی مصرف دارو‌های قوی برای مبارزه با سرطان. این دارو‌ها از طریق وریدی یا خوراکی وارد بدن شده و به سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. عملکرد شیمی درمانی سیستمیک است؛ یعنی به جای یک نقطه خاص، کل سیستم بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل از شیمی درمانی برای از بین بردن سرطان‌های پخش شده استفاده می‌شود.

در پرتو درمانی، اشعه فقط به یک نقطه (محل تومور) تابانده می‌شود. پرتو‌های قوی باعث کوچک شدن سلول‌های سرطانی می‌شوند. در این درمان قسمت‌های دیگر بدن تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند.

تفاوت در هزینه

از آنجایی که پرتو درمانی با تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته‌ای انجام می‌شود، نسبت به شیمی درمانی هزینه بیشتری هم دارد. البته باز هم همه چیز به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد. فرق پرتو درمانی با شیمی درمانی در هزینه به تعداد جلساتشان هم بستگی دارد. هر چه تعداد جلسات بیشتر باشد مجموع هزینه هم بالاتر خواهد بود. به طور کلی قیمت شیمی درمانی از پرتو درمانی پایین‌تر است. البته اینکه پرتو درمانی را در مراکز دولتی یا خصوصی انجام بدهید هم روی هزینه آن تأثیر می‌گذارد.

تفاوت در نتیجه

اینکه اثربخشی و نتیجه شیمی درمان بیشتر است یا پرتودرمانی، به نوع سرطان، میزان پیشرفت آن، سن و شرایط سلامتی بیمار بستگی دارد. نتیجه شیمی درمانی در نابودی سلول‌هایی که از یک نقطه به قسمت‌های دیگر بدن سرایت کرده‌اند بهتر است. پرتو درمانی هم به صورت موضعی و محلی نتیجه بهتری می‌دهد. گاهی اوقات هر کدام از این نتایج به تنهایی جلوی سرطان را می‌گیرند؛ اما بعضی وقت‌ها هم برای کسب نتیجه بهتر لازم است هر دو روش با هم ادغام شوند.

بیشتر بخوانید: پرتو درمانی سرطان سینه

تفاوت در عوارض

وقتی صحبت از فرق پرتو درمانی با شیمی درمانی می‌شود، باید گفت که هر کدام از این روش‌ها عوارض جانبی خاص خودشان را دارند. گفتیم که شیمی درمانی به جای یک قسمت خاص، روی تمام بدن اثر می‌گذارد. این یعنی در روند درمان با دارو‌های شیمی درمانی، سلول‌های سالم بدن هم آسیب می‌بینند. برای همین معمولاً عوارض شیمی درمانی بیشتر و شدیدتر از پرتو درمانی است.

عوارض شیمی درمانی عبارتند از:

• خستگی، ضعف و بی حالی
• تهوع و استفراغ
• ریزش مو‌های کل بدن
• بی اشتهایی
• مشکلات پوست و ناخن
• کم خونی
• کاهش تعداد پلاکت‌ها
• زخم و التهاب دهان
• تغییرات هورمونی

پرتو درمانی هم با تابش امواج رادیویی به یک قسمت خاص از بدن، منجر به بروز عوارضی می‌شود که رایج‌ترینشان عبارتند از:

• ریزش مو در ناحیه پرتو داده شده
• ضعف، خستگی و بی حالی
• مشکلات بلع
• درد و تورم بدن
• سردرد
• تهوع و استفراغ
• تاری دید
• حساسیت به لمس

آیا پرتو درمانی با شیمی درمانی به طور همزمان انجام می‌شوند؟

گاهی اوقات بله. در این روش که به آن «شیمی پرتو درمانی» (CRT) گفته می‌شود، برای تضعیف بیشتر سلول‌های سرطانی از شیمی درمانی و پرتو درمانی ترکیبی استفاده می‌شود. به این ترتیب درمان اثربخشی بیشتری خواهد داشت. در یکی از تحقیقات انجام شده در مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تأثیر ترکیب شیمی درمانی و پرتو درمانی در درمان سرطان مری بررسی شد. با اینکه این بررسی حاکی از افزایش اثربخشی درمان در نابودی سلول‌های سرطانی بود؛ اما نشان داد که باید به تشدید عوارض جانبی این روش تلفیقی و چالش‌های خاص آن هم توجه کرد.

پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی؟

موقع بررسی فرق پرتو درمانی با شیمی درمانی، احتمالاً این سؤال برایتان پیش می‌آید که کدامشان بهتر است؟ جواب این سؤال را نمی‌شود با یک کلمه گفت. هر کدام از این روش‌ها به عنوان درمان مؤثری برای مقابله با سرطان به کار گرفته می‌شوند. گاهی اوقات یکی از این روش‌ها به تنهایی می‌تواند جلوی رشد و عود مجدد سرطان را بگیرد و بعضی وقت‌ها هم نه.

آنکولوژیست (متخصص سرطان) با توجه به نوع سرطان، مدت لازم برای درمان و شرایط جسمی بیمار تشخیص می‌دهد که کدام روش برایش بهتر است. ضمنا همه بیماران این حق را دارند که پزشک به طور کامل برایشان مزایا و معایب هر روش را توضیح بدهد تا کاملاً در جریان روند درمان خودشان باشند.

سؤالات متداول فرق پرتو درمانی با شیمی درمانی

نتیجه گیری

شیمی درمانی و پرتو درمانی از جمله روش‌های مؤثر برای مقابله با سرطان هستند. شیمی درمانی با مصرف خوراکی یا تزریق وریدی دارو‌های ضد سرطان و پرتو درمانی از طریق تاباندن امواج قوی در محل تومور انجام می‌شود. پزشک بسته به شرایط شما تشخیص می‌دهد که کدام روش برایتان بهتر است. برای کاهش عوارض جانبی این روش‌ها توصیه می‌شود تغذیه مناسبی داشته باشید، دارو‌هایتان را به موقع بخورید و بهداشت شخصی را رعایت کنید.