جراحی خونریزی مغزی با هدف برداشتن هماتوم و ترمیم رگ‌های آسیب‌دیده و کاهش فشار داخل جمجمه انجام می‌شود. تکنیک‌های مختلفی برای این نوع جراحی وجود دارد که بسته به محل و شدت خونریزی و وضعیت عمومی بیمار توسط جراح مغز و اعصاب در نظر گرفته می‌شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات جامعی در مورد علت انجام و نحوه این عمل بدست آورید.
جراحی خونریزی مغزی چیست؟
جراحی خونریزی مغزی فرآیندی است که به منظور تخلیه خونریزی در داخل مغز انجام می‌شود. خونریزی مغزی اغلب به دنبال صدمه های شدید سر، وارد شدن ضربه به سر، شکستگی های جمجمه، پارگی عروق خونی یا سکته های مغزی رخ می‌دهد. در صورتی که خون به داخل مغز جمع شود و فشار روی بافت های عصبی بیش از حد بالا رود، می‌تواند منجر به آسیب و نقص عملکرد عصبی شود.
هدف از جراحی خونریزی مغزی، حذف فشار از مغز و حفظ عملکرد عصبی و پیشگیری از ایجاد آسیب های دائمی است. جراحی خونریزی مغزی یک فرآیند پیچیده است و نیازمند تخصص و تجربه داشته و بهتر است که توسط بهترین جراح مغز و اعصاب صورت گیرد. پس از جراحی، بسته به وضعیت بیمار، قطعا نیاز به مراقبت های ویژه در بیمارستان و درمان تکمیلی نیز وجود دارد.
علت جراحی خونریزی مغزی
علت جراحی خونریزی مغزی به عوامل مختلفی برمی‌گردد که در افراد متفاوت است. ما در این قسمت برخی از این علل را برای شما بیان کردیم.
- ضربه به سر یا آسیب مغزی ناشی از حوادث، سوانح رانندگی یا فعالیت های ورزشی
- پارگی عروق درون مغز به دلیل فشار مستقیم، ضربه یا آسیب جدی
- تومورهای مغزی و تومورهای خونی درون مغز و همچنین آسیب بافت های مغز
- بیماری های عروقی مانند آنوریسم عروق مغزی و پارگی عروق و خونریزی درون مغز
- عفونت های مغزی و اختلالات خونرسانی
زمان انجام جراحی خونریزی مغزی
زمان انجام جراحی خونریزی مغزی بستگی به عوامل مختلفی دارد، که در ابتدا جراح مغز و اعصاب باید بررسی تشخیصی لازم را انجام دهد. گاهی تشخیص بر این است که بسیار سریع و اورژانسی این عمل انجام شود.
- شدت و نوع خونریزی: اگر خونریزی بسیار شدید و فشار قوی بر مغز وارد کند، جراحی فوری لازم است. در مواردی که خونریزی کمتر باشد، فشار مغز را تهدید نمی‌کند و زمان برای بررسی و برنامه ریزی بیشتر خواهد بود.
- وضعیت عمومی بیمار: اگر بیمار به طور کلی در وضعیت پرخطر قرار داشته باشد و نیاز به مداخله فوری وجود داشته باشد، جراحی بلافاصله صورت می‌گیرد.
- تشخیص و تصویربرداری: قبل از جراحی خونریزی مغزی، نیاز به تشخیص دقیق و تصویربرداری است. این شامل انجام اسکن CT مغز،MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی) و سایر آزمون های تصویربرداری است. زمان لازم برای انجام این آزمون ها و تفسیر نتایج آن ها نیز باید در نظر گرفته شود تا جراح اطلاعات دقیقی در مورد شرایط ایجاد شده بیمار بدست آورد و بعد از آن عمل خونریزی مغزی انجام شود.
به طور کلی، در موارد اضطراری جراحی خونریزی مغزی بلافاصله در کوتاه ترین زمان ممکن نیز صورت می‌گیرد. در موارد غیر اضطراری، زمان لازم برای تشخیص، برنامه ریزی و آماده سازی قبل از جراحی در نظر گرفته می‌شود. همچنین، هر مورد به طور جداگانه ارزیابی می‌شود و تصمیم نهایی در مورد زمان جراحی توسط تیم پزشکی اخذ می‌شود.
عمل جراحی خونریزی مغز چگونه است؟
قبل از عمل، بیمار به صورت کامل از هر نظر آماده می‌شود که این موارد، شامل انتقال به بخش عمل، تهیه نمونه های خون برای آزمایشات قبل از جراحی، تجهیز بیمار به وسایل نیازمندی مانند کاتتر و لوله تنفسی است. برای انجام جراحی خونریزی مغز، بیمار به طور کلی تحت تأثیر بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد. پس از بیهوشی، جراح مغز و اعصاب برای دسترسی به محل خونریزی و منطقه مورد نیاز از طریق برش در جمجمه عمل می‌کند. این برش ممکن است به صورت باز و با استفاده از برش بزرگ در جمجمه یا به صورت مینیمالی و برش کوچکتر و ابزارهای کم تهاجمی انجام شود.
جراح با استفاده از ابزارها و فنون مربوطه، خون جمع شده را از داخل مغز تخلیه می‌کند. در مواردی که سبب خونریزی، پارگی یا آسیب عروق خونی است، عروق آسیب دیده نیز ترمیم می‌شوند. پس از تخلیه خون، جراح به بازسازی و ترمیم منطقه آسیب دیده و پاکسازی کل آن ناحیه می‌پردازد. پس از اتمام عمل، جمجمه بسته می‌شود و بیمار به واحد مراقبت های ویژه منتقل می‌گردد.
مدت زمان بیهوشی بعد از عمل خونریزی مغزی
مدت زمان بیهوشی بعد از عمل خونریزی مغزی بسته به نوع و جزئیات عمل جراحی، وضعیت بیمار و پیشرفت عمل متفاوت خواهد بود اما در بیشتر موارد، بیمار باید در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) برای چند روز پس از عمل بماند. این مدت زمان معمولاً چند ساعت و حدود 1 ساعت یا حتی بیشتر خواهد بود اما در موارد پیچیده تر و با عوارض بیشتر، حتی ممکن است این مدت زمان بیشتر باشد.
دوران نقاهت جراحی خونریزی مغزی
دوران نقاهت پس از جراحی خونریزی مغزی دارای اهمیت بسیاری برای بیماران است تا عوارض و مشکلات ناشی از عمل برای آن ها به وجود نیاید. برخی از نکات کلی در مورد دوران نقاهت جراحی خونریزی مغزی عبارتند از:
- بستری و مراقبت در روزهای اولیه بعد از جراحی
- کنترل درد بیمار با استفاده از داروهای تجویزی تزریقی
- نظارت و پایش علائم عصبی بیمار توسط جراح
- کنترل ضربان قلب و فشار خون دائمی
- تمرینات فیزیکی، تمرینات خاص و توانبخشی عضلانی
- استفاده از داروهای تجویزی آنتی بیوتیک به طور دقیق
- داشتن تغذیه مناسب با ارزش غذایی بالا، ویتامین ها و مواد معدنی
جراحی خونریزی چه عوارضی دارد؟
جراحی خونریزی مغزی، مانند هر نوع جراحی دیگر با عوارض مختلفی همراه خواهد بود که گاهی برای افراد موقتی هستند اما باید توجه داشته باشید که ممکن است به زمان زیادی برای از بین رفتن، نیاز باشد. در نظر داشته باشید که به هر حال، این یک جراحی حساس و پیچیده است و داشتن عوارض کاملا طبیعی خواهد بود اما برخی از عوارض هم اصلا طبیعی نیستند و به همین دلیل با مشاهده هر نوع علائم غیر معمولی در بدن باید به جراح خود مراجعه داشته باشید.
- خونریزی بیش از حد
- ترشح مایع مغزی
- آسیب به بافت‌های سالم مغزی می‌شود.
- عوارض بیهوشی
- ضربان قلب بالا و تپش قلب
- اختلال حافظه
- مشکلات حرکتی یا اختلالات حسی.
- نوسانات فشار خون یا مشکلات در کنترل قند خون
- خستگی و ضعف عمومی
سوالات متداول
به طور کلی باید گفت که بله، جراحی خونریزی مغزی یک جراحی پیچیده و خطرناک است. خطرات مرتبط با این جراحی شامل عفونت، خونریزی های بیشتر، تشکیل لخته خونی و آسیب به بافت مغزی خواهد بود.
نیاز به جراحی خونریزی مغزی معمولاً وابسته به جریان خونریزی و وضعیت بالینی بیمار است. در برخی موارد، جراحی فوری لازم است تا خونریزی مغزی را کنترل کند و فشار درون جمجمه را کاهش دهد.
زمان بهبودی کامل پس از جراحی خونریزی مغزی بستگی به جراحی خاص و وضعیت هر فرد دارد. برخی افراد ممکن است در عرض چند هفته بهبود یابند اما در موارد دیگر، نیاز به مدت زمان بیشتری برای بهبودی کامل و بازگشت به شرایط عادی دارند.
نتیجه گیری
در نتیجه، جراحی خونریزی مغزی یک روش درمانی حیاتی است که برای کنترل و حذف خونریزی درون مغز استفاده می‌شود. این نوع جراحی در واقع زندگی بیمار را نجات می‌دهد و عوارض جبران ناپذیری که ممکن است از خونریزی مغزی به وجود آید را متوقف می‌کند. باید توجه داشت که جراحی خونریزی مغزی با ریسک ها و عوارضی همراه است که نیازمند توجه و مراقبت دقیق پس از عمل است.