جراحی آندوسکوپی مغز یکی از پیشرفته ترین و کم تهاجمی ترین روش‌های جراحی در حیطه نوروسرجری (جراحی مغز و اعصاب) محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر به طور گسترده‌ای مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. تکنولوژی‌های جدید مانند سیستم‌های هدایت تصویر و ابزارهای جراحی پیشرفته نیز نقش مهمی در بهبود نتایج این نوع جراحی ایفا می‌کنند. طی این مقاله به طور کامل، هر آنچه که نیاز است را در مورد این جراحی برای شما توضیح دادیم.
جراحی آندوسکوپی مغز چیست؟
جراحی آندوسکوپی مغز یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای تشخیص و درمان برخی از بیماری های مغزی و نخاعی استفاده می‌شود. در این روش، جراح از یک آندوسکوپ، که یک لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین و نور در انتهای آن است، استفاده می‌کند تا به ساختارهای داخل مغز دسترسی پیدا کند و آن ها را مشاهده و درمان مناسب را انجام دهد. این روش به ویژه در درمان تومورها، کیست‌ها، آنوریسم‌ها و مشکلات ساختاری مختلف مغز بسیار موثر و مفید است.
بیشتر بخوانید: جراحی تومور مغزی
جراحی آندوسکوپی مغز چه زمانی انجام می شود؟
جراحی آندوسکوپی مغز در مواقعی انجام می‌شود که شرایط خاصی در مغز یا نخاع نیاز به تشخیص یا درمان داشته باشد و از نظر بهترین جراح مغز و اعصاب، بتواند موثر واقع شود. در زیر برخی از شرایط و بیماری هایی که نیاز به جراحی آندوسکوپی مغز داشته باشند، آورده شده‌اند:
- حذف تومورهای مغزی
- برداشتن تومورهای قاعده جمجمه
- برداشتن تومورهای هیپوفیز
- برداشتن تومورهای ونتریکولی یا همان تومورهای واقع در بطن های مغزی
- هیدروسفالی
- ایجاد مسیر جدید برای جریان مایع مغزی نخاعی
- حذف کیست های مغزی
- برداشتن کیست های کلوئید
- درمان کیست‌های آراکنوئید
- درمان خونریزی مغزی
- انسدادهای مایع مغزی نخاعی
- بیوپسی از تومورها یا ضایعات مغزی
- درمان بیماری‌های قاعده جمجمه
- ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی
- برداشتن تومورهای قاعده جمجمه
- درمان برخی بیماری های نخاعی
بیشتر بخوانید: درمان تومور مغزی
نحوه جراحی آندوسکوپی مغز
بیمار تحت آزمایش‌های اولیه و ارزیابی کامل قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که برای جراحی مناسب است. قبل از جراحی اطلاعات کامل در مورد فرآیند جراحی، خطرات و مزایا دریافت می‌کند. جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود تا بیمار در طول جراحی خواب باشد و دردی احساس نکند. یک یا چند برش کوچک در ناحیه مورد نظر سر یا جمجمه ایجاد می‌شود. اندازه و محل برش به نوع عمل و محل ضایعه بستگی دارد. در مرحله بعدی، آندوسکوپ از طریق برش وارد مغز می‌شود.
دوربین موجود در انتهای آندوسکوپ تصاویر دقیقی از داخل مغز به یک مانیتور می‌فرستد. جراح با استفاده از تصاویر آندوسکوپی و ابزارهای جراحی خاص، عمل مورد نظر را انجام می‌دهد. این عمل ممکن است شامل برداشتن تومور، ایجاد مسیر جدید برای جریان مایع مغزی نخاعی، برداشتن کیست یا کنترل خونریزی باشد. پس از اتمام عمل، آندوسکوپ و ابزارها از بدن خارج می‌شوند و برش ها بسته می‌شوند.
مراقبت های بعد از جراحی آندوسکوپی مغز
مراقبت‌های بعد از جراحی آندوسکوپی مغز بسیار مهم است تا بهبود بیمار بهتر و سریع تر صورت بگیرد و همچنین برای کاهش خطر عفونت ها و مشکلات دیگر پس از عمل. در ادامه به برخی از مراقبت های معمول پس از جراحی آندوسکوپی مغز اشاره‌ای خواهیم داشت.
- داروهای ضد درد معمولاً تجویز می‌شود تا بیمار درد کمتری احساس کند. در برخی موارد، داروهای ضد التهاب نیز برای کاهش التهاب و درد تجویز می‌شود.
- برش های جراحی باید تمیز و خشک نگهداری شوند و از عفونت جلوگیری شود و پانسمان به طور مرتب تعویض گردد.
- بیمار باید در ابتدا استراحت کافی داشته باشد تا بهبود پیدا کند. فعالیت های سنگین، جابجایی سریع و ورزش شدید در ابتدا اجتناب شود.
- برنامه ریزی جلسات پیگیری با پزشک جراح برای بررسی بهبود و ارزیابی وضعیت بیمار بسیار اساسی است. باید به علائم خطرناک مانند خونریزی غیرطبیعی، تورم ناگهانی، تب، نقاط قرمز و غیره توجه ویژه داشته باشید و به پزشک خود اطلاع دهید.
- بیمار باید تغذیه سالم و مناسبی داشته باشد تا بهبود سریع تری را تجربه کند. باید به مقدار کافی آب بنوشید تا از خشکی و نقصان مایعات جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: تومور مغزی
عوارض جراحی آندوسکوپی مغز
جراحی آندوسکوپی مغز با اینکه یک روش کم تهاجمی است، با این حال ممکن است به عوارض خاصی منجر شود. این عوارض می‌توانند متفاوت باشند و به وضعیت خاص بیمار، نوع جراحی و مهارت جراح بستگی دارند. برخی از عوارض معمول، عبارتند از:
- خونریزی بعد از جراحی
- خطر عفونت در ناحیه برش
- ترومبوز عمیق وریدی
- ضایعات عصبی
- نقص حافظه یا نقص حرکتی
- عوارض نظیر تهوع، استفراغ، سرگیجه و گیجی به علت آنستزی
سوالات متداول جراحی آندوسکوپی مغز
-روشی کم تهاجمی است که به بدن آسیب کمتری وارد می‌کند.
-زمان بهبود پس از عمل کوتاه‌تر است.
-خطر عفونت و خونریزی کمتر است.
خیر، چون بیمار در طی عمل تحت بیهوشی کامل قرار می‌گیرد، هیچ درد و ناراحتی در حین عمل احساس نمی‌کند. ولی بعد از عمل ممکن است مقداری درد در محل برش ها احساس کند که با مصرف دارو قابل درمان است
معمولاً بیمار 1 تا 2 روز پس از عمل از بیمارستان مرخص می‌شود و زمان بازگشت به فعالیت های روزانه حدودا 2 هفته است.
نتیجه گیری
جراحی آندوسکوپی مغز یک روش کم تهاجمی و پیشرفته است که در شرایط خاصی مانند تومورها، کیست ها، هیدروسفالی، خونریزی های مغزی و انسداد های مایع مغزی نخاعی استفاده می‌شود. این روش به دلیل مزایایی چون کاهش زمان بهبود، کاهش خطر عفونت و افزایش دقت، گزینه ای مناسب برای برخی بیماران می‌باشد. با این حال، نیاز به تخصص و مهارت بالای جراحان دارد و باید به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.