اصول تغذیه در دوران شیمی درمانی

رعایت اصول تغذیه در دوران شیمی درمانی نه تنها در کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی مؤثر است، بلکه با افزایش مقاومت بدن به تسریع درمان نیز کمک می‌کند. تا جایی که می‌توانید غذا‌های نرم مثل سوپ و پوره سیب زمینی بخورید. حتماً گوشت، تخم مرغ و تمام مواد غذایی را کاملاً بپزید. از خوردن سبزیجات خام تا حد ممکن پرهیز کنید و غذا‌های تند و ادویه دار، نوشابه‌های گازدار و تنقلات کم ارزش نخورید.

اهمیت تغذیه در دوران شیمی درمانی

شیمی درمانی تکنیکی بسیار قوی است که برای از بین بردن سلول‌های سرطانی به کار می‌رود. در کنار همه مزایای این روش، قسمت بد ماجرا اینجاست که این روش به سلول‌های سالم بدن هم آسیب می‌زند. برای همین به هیچ عنوان نباید از نقش تغذیه در دوران شیمی درمانی برای تقویت عملکرد‌های بدن غافل شوید. این روش سیستمیک روی تمام بدن از جمله سیستم ایمنی اثر می‌گذارد؛ پس بسیار مهم است که با تغذیه خوب جلوی بروز عفونت‌های مختلف را بگیرید.

علاوه بر این، تغذیه مناسب در شیمی درمانی به کاهش عوارض بعد از آن هم کمک زیادی می‌کند. با یک تغذیه خوب تا حد زیادی می‌توان عوارض شیمی درمانی مثل خستگی، تهوع و استفراغ، ضعف، اسهال یا یبوست را کاهش داد.

قبل از شیمی درمانی باید چه غذا‌هایی مصرف شود؟

تأثیر تغذیه در دوران شیمی درمان از قبل از درمان با این روش شروع می‌شود و تا بعد از آن ادامه دارد. تغذیه مناسب قبل از شیمی درمانی شما را از همه لحاظ آماده می‌کند. بسیار مهم است که بدن شما انرژی لازم برای مواجهه با دارو‌های شیمی درمانی را داشته باشد. گزینه‌های زیر برای قبل از شروع شیمی درمانی مناسبند:

• پروتئین‌های سالم مثل گوشت قرمز و گوشت مرغ بدون چربی، تخم مرغ، ماهی و یا حبوبات
• نوشیدن آب کافی
• میوه و سبزیجات تازه
• ماست و پنیر تازه
• غلات کامل و مغز‌ها
• شیر، شیر سویا یا شیر بدون لاکتوز
• سوپ مرغ

بیشتر خوانید: پرتودرمانی

تغذیه در دوران شیمی درمانی باید به چه صورتی باشد؟

در دوران شیمی درمانی تمام غذا‌ها باید به طور کامل پخته شوند. بهداشت دست‌ها و محیط آشپزخانه نیز اهمیت بسیار زیادی روی سلامت غذا دارد. رعایت نکات تغذیه در دوران شیمی درمانی با افزایش انرژی و قدرت دفاعی بدن، شما را محکم و قوی نگه می‌دارد. در این دوران توصیه‌های زیر را به کار بگیرید:

1.  به جای 3 وعده سنگین، 5 وعده سبک میل کنید تا دچار تهوع و استفراغ نشوید.

2.  غذا‌های سرد و بی بو بخورید تا حالت تهوع نگیرید.

3.  آبگوشت، سوپ و آش میل کنید. حتماً در سوپ یا آش از گوشت مرغ و همینطور سبزیجات استفاده کنید.

4.   بدن شما در دوران شیمی درمانی به پروتئین بیشتری نیاز دارد. پس حتماً در برنامه غذاییتان از ماهی، لبنیات کم چرب، آجیل، حبوبات و گوشت بدون چربی استفاده کنید.

5.  ویتامین‌های C و E اثر آنتی اکسیدانی دارند. با مصرف آجیل و مغز‌ها از این خاصیت مفید بهره‌مند شوید.

6.  در کنار نوشیدن آب کافی، دمنوش‌هایی مثل زنجبیل و نعنا هم مصرف کنید.

7.  برای افزایش اشتها تمرینات ورزشی داشته باشید.

8.  شیربرنج، فرنی، کره بادام زمینی، مربا، عسل، وافل و پوره سیب زمینی پخته برایتان مفیدند.

9.   چای سبز، چغندر، فلفل دلمه‌ای، کلم و هویج آنتی اکسیدان بالایی دارند و مصرفشان توصیه می‌شود.

10.  مصرف گوجه فرنگی، سیر، انواع کلم، مویز، زغال اخته، تمشک و تخم کتان در این دوران بسیار مفید است.

11.  مصرف میوه‌های قرمز، بنفش و نارنجی رنگ را افزایش بدهید.

بیشتر بخوانید: میوه های مفید برای شیمی درمانی

غذا‌هایی که باید به عنوان تغذیه در طول شیمی درمانی از آن پرهیز شود؟

مصرف برخی غذا‌ها در دوران شیمی درمانی با تداخل دارویی همراهند و باید از آن‌ها دوری کرد. علاوه بر این، از آنجایی که در این دوره سیستم ایمنی بدن شما ضعیف می‌شود، به هیچ وجه نباید خوراکی‌هایی که احتمال عفونت را بالا می‌برند استفاده کنید. برخی غذا‌ها هم باعث تهوع، استفراغ و سایر مشکلات گوارشی می‌شوند. ضمنا بسیار مهم است که بهداشت دست‌ها قبل از غذا خوردن رعایت شود تا دچار عفونت نشوید.

بیشتر بخوانید: داروهای شیمی درمانی

به طور کلی حین تغذیه در دوران شیمی درمانی از مصرف غذا‌های زیر خودداری کنید:

• غذا‌های چرب، سنگین، پر نمک و نشاسته‌ای
• نان سفید
• فست فود
• غذا‌های خام و نپخته مثل سوشی، گوشت یا تخم مرغ نپخته
• غذا‌های فرآوری شده
• لبنیات غیر پاستوریزه
• میوه‌ها و سبزیجات نشسته
• آجیل خام
• غذا‌ها و نوشیدنی‌های تند و اسیدی مثل نوشابه‌های گازدار
• غذا‌های منجمد یا خیلی سرد
• تنقلات بی ارزش مثل چیپس، پفک و غیره
• خوراکی‌های کافئین دار مثل چای سیاه یا قهوه
• گریپ فروت و پرتقال تلخ
• سویا
• شیرین بیان

سوالات متداول تغذیه در دوران شیمی درمانی

نتیجه گیری

شیمی درمانی مرحله‌ای سخت در زندگی بیماران است. عوارض جانبی دارو‌های شیمی درمانی از یک طرف و ضعف سیستم ایمنی بدن از طرف دیگر لزوم و اهمیت تغذیه در دوران شیمی درمانی را دو چندان می‌کند. پزشک در جلسات ویزیت شما همه باید‌ها و نباید‌های تغذیه‌ای شیمی درمانی را با شما در میان می‌گذارد. تا حد ممکن پروتئین‌های سالم مثل گوشت مرغ و ماهی، تخم مرغ و حبوبات مصرف کنید. از مصرف غذا‌های چرب، تند، اسیدی، محصولات خام و غیر پاستوریزه خودداری کنید. مایعات زیاد بنوشید و غذا‌های مقوی و زود هضم مثل آبگوشت و سوپ مصرف کنید.