درمان روماتیسم مفصلی

رماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید باعث درد و تورم مفاصل می‌شود و از علائم آن ضعف و خستگی مزمن و کاهش دامنه حرکتی مفصل و قدرت عضله است. برای درمان روماتیسم مفصلی می‌توان از روش‌های فیزیوتراپی استفاده نمود.

رماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید چیست؟

رماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است. در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی به بافت‌های خود حمله می‌کند. بیماری روماتیسم مفصلی موجب التهاب، درد و تورم مفاصل بدن می­‌شود.

التهاب باعث می‌شود که مفاصل دردناک، داغ و متورم شوند و حرکت آن محدود شود. خشکی مفاصل در هنگام صبح نیز رایج است. این بیماری معمولا مزمن بوده و  اگر بدون درمان رها شود در دراز مدت  التهاب ناشی از رماتیسم مفصلی می‌تواند به مفاصل آسیب برساند و موجب تخریب مفصل شود.

علت روماتیسم مفصلی مشخص نیست. این علت به ترکیبی از عامل‌های هورمونی یا محیطی و ارثی یا ژنتیک مربوط می‌شود. از هر صد نفر یک نفر در طول عمرش به نوعی به این بیماری مبتلا می‌شود.

روماتیسم مفصلی و به خصوص روماتیسم زانو در زنان درصد شیوع بالاتری دارد و زنان سه برابر بیش از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند. رماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) معمولاً بین ۳۵ تا ۶۰ سالگی بروز می‌کند، اما بر اساس اکثر پژوهش‌ها احتمال ابتلا به روماتیسم در دوره میان‌سالی بیشتر است.

با علائم روماتیسم مفصلی آشنا شوید

رایج ترین علائم روماتیسم مفصلی عبارتند از:

  1. تورم، درد، حرارت در مفاصل. معمولاً مفاصل کوچک‌تر دست‌ها یا پاها تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
  2. سفتی و خشکی صبحگاهی که بیش از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد (یا در صورت استراحت در طول روز، خشکی مفصل بروز می‌یابد که بیش از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد).
  3. کاهش دامنه حرکتی مفصل و قدرت عضله
  4. ضعف و خستگی مزمن
  5. احساس غیر طبیعی مانند سوزش یا تیر کشیدن
  6. اشکال در خواب به خاطر وجود درد
  7. ضعف عضلات
  8. علائمی شبیه آنفولانزا، مثل احساس داغی و تعریق
  9. سر درد
  10. گردن درد
  11. کاهش اشتها
  12. تب

بیماری رماتیسم مفصلی دارای الگویی متقارن است؛ بنابراین مفاصل به صورت قرینه در هر دو سمت بدن تحت تأثیر رماتیسم قرار می‌گیرند. یعنی اگر مچ راست صدمه دیده باشد، علائم در مچ چپ نیز بروز می‌یابد.

شایان ذکر است که علائم روماتیسم مفصلی در هر بیمار به شیوه‌ای متفاوت بروز می‌یابد. دوره و شدت بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت است و هیچ دو بیماری شبیه هم نیستند. علائم می‌تواند هر روز تغییر کنند و زمان‌هایی وجود دارد که بیماری فعال است و گاهی نیز غیرفعال و خاموش است.

ممکن است علائم حالت رفت و برگشتی داشته باشد یا چندین سال دوام داشته باشد. ممکن است بیمار فقط چند مورد از علائم بالا را داشته باشد و یا اینکه علائمی به جز علائم ذکر شده هم داشته باشد.

علت روماتیسم مفصلی و درمان آن

علت روماتیسم مفصلی حمله کردن سیستم ایمنی به لایه داخلی غشاء مفصل یا غشاء سینوویال (لایه غشاهای پیرامون مفصل) است. نقش معمول سیستم ایمنی بدن حفاظت از ما در برابر عفونت‌ها می‌باشد.

با وجود این، زمانی که فرد دچار بیماری خود ایمنی می‌شود، سیستم ایمنی به جای حمله به عوامل خارجی مثل عفونت، به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند و در نتیجه باعث ایجاد التهاب و آسیب به مفاصل می‌شود.

تورم، زمانی رخ می‌دهد که مفصل در واکنش به التهاب، مقدار زیادی مایع سنوویال تولید می‌کند. گاهی اوقات سایر بخش‌های بدن مثل ریه و چشم تحت تأثیر قرارمی‌گیرند. التهاب حاصله، غشاء سینوویال را ضخیم می‌کند و در نهایت غضروف و استخوان درون مفصل را از بین می‌برد.

تاندون‌ها و رباط‌های (لیگامان‌ها) نگهدارنده مفاصل در کنار یکدیگر، ضعیف و کشیده می‌شوند و به تدریج مفصل شکل طبیعی و نظم خود را از دست می‌دهد.

عوامل‌ افزایش دهنده‌ احتمال ابتلا به رماتیسم مفصلی

عوامل‌ افزایش دهنده‌ احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی عبارتند از:

  1. جنسیت: روماتیسم مفصلی در زنان شایع تر از مردان می‌باشد.
  2. سن: روماتیسم مفصلی در همه سنین می‌تواند رخ دهد، اما عموماً در سنین ۳۵ تا ۶۰ سالگی بروز می‌یابد.
  3. سابقه خانوادگی: در صورت ابتلای یکی از افراد خانواده به آرتریت روماتوئید، احتمال ابتلای دیگر اعضای خانواده هم افزایش می‌یابد.

علائم بیماری رماتیسم مفصلی بسته به مرحله بیماری می تواند خفیف و یا شدید باشد. در این بیماری در زمان حمله مفاصل ملتهب و دردناک شده، دامنه حرکتی و قدرت عضلات کاهش می‌یابد.

در بیماری روماتیسم، هم در زمان حمله و هم در فاز آرامش باید تمرینات مناسب توسط بیمار انجام شود، زیرا در صورتی که مفاصل به حال خود رها شوند، عدم حرکت باعث خشکی مفصلی و کاهش دامنه حرکتی و در نتیجه تغییر شکل مفصل می‌گردد.

تغییر شکل و خشکی مفصلی در بیماری روماتیسم مفصلی و به خصوص در مفاصل انگشتان دست شایع بوده و باعث ناتوانی فرد در انجام کارهای روزانه می‌گردد.

درمان روماتیسم مفصلی با فیزیوتراپی چگونه است؟

یکی از راهکارها برای کمک به کاهش درد و خشکی مفاصل استفاده از روش‌های فیزیوتراپی است، روش‌های درمان روماتیسم مفصلی در فیزیوتراپی شامل استفاده از الکتروتراپی برای کاهش درد و التهاب، ماساژ، اولتراسوند، نرمش و حرکات کششی، تمرینات تقویتی مفاصل و … می‌باشد.

هدف از انجام فیزیوتراپی، کاهش درد، افزایش انعطاف‌پذیری، قدرت و حرکت مفصل برای جلوگیری از خشکی و تغییر شکل مفاصل و همچنین ضعف عضلات می‌باشد. درمان فیزیوتراپی نه تنها از بروز مجدد درد جلوگیری می‌کند، بلکه وضعیت سلامت عمومی را نیز بهبود می‌بخشد.